BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

Dante kontempluje na niebie Ognik, symbol Boga, w otoczeniu dziewięciu świetlistych kręgów - dziewięciu chórów anielskich. Beatrycze wyjaśnia poecie zależność systemu planetarnego od owych chórów, ich zadania i zakres władzy, a następnie wymienia Dionizego Areopagitę jako tego, który przekazał ludziom wiedzę o hierarhii niebieskiej.

1
   Tak to przede mną świata obyczaje

W całej nagości występku odkrywa

Ta, co mą duszę w szczytne wiedzie raje.

4
   Jak za plecyma zatlone łuczywa

Zgadnie ktoś, trafem spojrzawszy w zwierciadło,

Nim je wzrok jeszcze i myśl podejrzywa,

7
   A zwróciwszy się, widzi, że przypadło

Widmo do rzeczy w zwierciadlanej szybie,

Jak nuty z rytmem powiązane stadło —

10
   Tak jam się zwrócił — bodaj nie pochybię

Pamięcią, skorom zajrzał w jej źrenice,

Skąd Amor na mnie w swych potrzaskach dybie.

13
   A gdy tak patrzę i spojrzenia sycę

Tym, co tam widne pośród sfer obszaru

Oczom puszczonym po niebios granice,

16
   Promieniejącą ujrzę iskrę żaru;

A tak mi w oczach przenikliwie pała,

Że je zasłaniam od blasków nadmiaru.

19
   Gwiazda niebieska nieskończenie mała,

Gdy ją się przy tym punkciku postawi,

Księżycem by się ogromnym wydała.

22
   W tym oddaleniu, w jakim ci się jawi

Wkoło płomienia krąg świetlanej tęczy

Na zgęsłej parze, strojny w kolor pawi,

25
   Dokoła punktu maleńkiego, ręczej

Niźli najszybszy ruch dokoła świata,

Wirował ciągle pas jasnej obręczy.

28
   Spojrzę, a nad nią drugi krąg polata,

Trzeci i czwarty wolniejszymi gony,

Za nimi piąty i szósty się splata.

31
   Za szóstym siódmy, smugą roztoczony

Taką szeroką, w przestrzeni się pali,

Że nie ogarnie jej służka Junony.

34
   Ósmy, dziewiąty — a tym opieszalej

Każdy z tych kręgów swoją wstęgę wije,

Im od Jedności odsadził się dalej.

37
   Żar najświetlejszy z tej obręczy bije,

Która najbliższa czystej Iskry leży:

Snadź ze strug prawdy najobficiej pije.

40
   Pani ma, widząc, że mię kłopot świeży

Trapi: „Od tego — powiada — ognika

Niebo i cała przyroda zależy.

43
   Spojrzyj na koło, co go prawie tyka:

Miłości żar w nim gore niespożyty

I przeto ruchem tak chyżym pomyka".

46
   Na to ja mówię: „Gdyby wszystkie byty

Trwały w tym ładzie, co te sfery sprzęga,

Twym objaśnieniem byłbym w pełni syty.

49
   Ale w granicach, dokąd rozum sięga,

Im sfera dalsza jest centralnych zniczy,

Tym obrót szybszy od kręga do kręga.

52
   Więc gdy spragniony duch mój poznać życzy

Wszystek ład w dziwnym tym anielskim chramie,

Który z miłością i światłem graniczy,

55
   Spytam: przecz prawom przyrodzonym kłamie

Obraz, gdy wzoru nie odtwarza wiernie?

Nad tym na próżno myśl moja się łamie".

58
   „Jeśli twe palce na taki misternie

Splątany węzeł za słabe — nie dziwo:

Niedotykany, zaciął się niezmiernie —

61
   Tak rzecze pani ma i doda: — Żywo!

Mą wiedzą nasyć głód, co cię pożera,

Wyostrz rozumu władzę przenikliwą:

64
   Każda niebiosów tych widzialna sfera

Ma obwód różny wedle mocy Bożej,

Która we wszystkie ich części przeziera.

67
   Gdzie większa dobroć, tam i szczęścia sporzej;

Sporsze z obfitszych źródeł się wyłania,

Lecz żadna cząstka nie smakuje gorzej.

70
   Więc niebo, które w swoje wirowania

Wciąga świat cały, kołu odpowiada

Najpełniejszemu wiedzy i kochania.

73
   Kto ład tutejszy wedle mocy bada,

Nie według tego, jak szerokim kołem

Każdy z tych światów swą istność wykłada,

76
   Ujrzy świat duchów i materii społem

Krążące: z niższym mniejszy, z wyższym większy,

A każdy okręg za swoim Aniołem".

79
   Jako się w górze rozjaśnia i piększy

Strop wypuklonej lazurowej czary,

Gdy z Boreasza wiatr powieje miększy,

82
   I spod powłoki rozprószonej pary,

Co się całunem kładła na błękicie,

Wyniebieszczą się piękności bez miary,

85
   Tak mnie się stało, kiedy mi odkrycie

Przez nią zstąpiło, bo tegoż momentu

Pojąłem trudną prawdę znakomicie.

88
   A gdy ucichły jej słowa do szczętu,

Z rzędu kół iskier wytrysły ruczaje

Jak z rozgrzanego do białości prętu.

91
   Za każdym pożar bił na nieba skraje:

A iskier tyle szło, ile zdwajana

Stawka na polach szachownicy daje.

94
   Z chóru do chóru bieżała: Hosanna,

Ku chwale punktu, co dzierży te zwoje

Tęcz, po swej drodze mknących z woli Pana.

97
   Ona, myśli mej nowe niepokoje

Widząca, rzekła: „Te dwa pierwsze skręty

To Serafinów i Cherubów roje.

100
   Każdy związany z Nim silnymi pęty

Wylata wbożyć się weń, ile zdoła,

W miarę o ile mu jest odsłonięty.

103
   Dalsze w kochaniu wirujące koła

Zowią się Trony, bo dla Boga stoją:

To pierwszy ternar od niebiosów czoła.

106
   Wiedz, że rozkoszą o tyle się poją,

Ile się każdy w otchłani zanurzy

Prawdy, gdzie wszystkie wiedy się pokoją.

109
   Poznałeś, jaki akt narzędziem służy

Błogości rajskiej: oto zapatrzenie,

A nie zaś miłość, bo ta jeno wtórzy.

112
   Miarą błogości są zasług strumienie

Płynące z Łaski i z własnej dobroci;

Tak z stopnia w stopień rośnie nieskończenie.

115
   Następny ternar, w którym się stokroci

Krzew tej wieczystej wiosny, co go z liści

Nocny Barana znak nie ogołoci,

118
   To w trój melodii nucący lutniści

Wieczne: Hosanna, w trzech stopniach wesela,

Którym się owa hierarchia troiści.

121
   Na trzy włodarstwa zatem się rozdziela:

Po pierwsze — Państwa, drugie — Mocy, trzecie

Mocarstwa — cała ta boża kapela.

124
   Więc z Archaniołów i Książąt się plecie

Krąg przedostatni, a w ostatnim krążą

Pląsy Aniołów, tęsknych ku swej mecie.

127
   Te wszystkie stopnie z szczytem oczy wiążą,

A w dół panują, tak że w Bożą stronę

Świat pociągają, dokąd same dążą.

130
   Już Dyjonizy myśli utęsknione

Zwracał do duchów tych górnego rzędu:

Nazwy ich, cechy były mu zjawione.

133
   Grzegorz się rozszedł z nim, lecz gdy oprzędu

Ciała pozbywszy, tu otwarł źrenice,

Jakże się musiał śmiać z własnego błędu!

136
   Jeśli zaś mędrzec niósł tę tajemnicę

Ludziom, to przeto, że mu ktoś dyktował,

Co ją oglądał tutaj lice w lice

139
   I w inne jeszcze prawdy się wpatrował".

<<< >>>