BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

1
   Majestat wszystkich rzeczy Wzruszyciela

W przestwory wnika i na światów skronie

Ustopniowaną jasnością odstrzela.

4
   W niebie, co sporzej bożych iskier chłonie,

Byłem; widziałem, czego nie wyświęci

Słowami człowiek, choć był w tamtej stronie.

7
   Bo, przybliżony do celu swej chęci,

Rozum nasz tak w nim przepaściście ginie,

Że nie pociągnie za sobą pamięci.

10
   Ile z widzianych w przeświętej krainie

Cudów zaskarbić zdołał umysł gruby,

Obecnie treścią mych pieśni uczynię.

13
   Dobry Apollo, u kresowej próby

Zrób mię naczyniem swej mocy i łaski,

Abym wysłużył wawrzyn tobie luby!

16
   Dotąd wystarczał jeden szczyt Parnaski,

Teraz, gdy w szranki mam wstąpić takowe,

Z obydwu na mnie muszą spłynąć blaski.

19
   Wnijdź w moje piersi, daj taką wymowę,

Jak gdyś wyniszczał w zwycięskiej zabawie

Z pochwy swych członków ciało Marsjaszowe!

22
   O Boska Mocy, gdy przez ciebie sprawię,

Że ów kraj święty, widny wyobraźni,

Bodaj słów cieniem odbity wyjawię,

25
   Pod twój pieszczony krzew podejdę raźniej,

Wieńczyć skroń liściem, którym wyposaża

Dostojność treści i dank twej przyjaźni.

28
   Tak rzadko, Ojcze, uszczknąć go się zdarza —

O wstyd, przez winę błędnej ludzkiej chuci! —

Na tryumf wieszcza lub tryumf mocarza,

31
   Iż, pewnie tuszę, w radość się obróci

Bogowi z Delfu ta myśl, że krzewina

Penejska jeszcze w kimś pragnienie cuci.

34
   Z małej się iskry wielki pożar wszczyna:

Po mnie skuteczniej ktoś w późniejsze lata

Będzie o łaskę prosił Apollina.

37
   Przez rozmaite bramy lampa świata

Wschodzi śmiertelnym, lecz onym zaworem,

Co cztery kręgi w troje krzyżów splata,

40
   Pod lepszą gwiazdą, ruchem bardziej skorem

Krok swój posuwa; w naszej ziemskiej glinie

Umiarkowańszym odbija się wzorem.

43
   Tu więc był ranek, a wieczór w nizinie:

Czarność zapadła w ziemskiej półkulicy,

A świt wybielił przestworne pustynie.

46
   Na Beatryczę spojrzę: ku lewicy

Zwrócona, oczy ze słońcem potyka

Bystrzej, niżeli zdoła wzrok orlicy.

49
   Jak jeden promień z drugiego wynika,

Gdy załamany powrotnie ku górze

Odstrzela na wzór tęsknego pątnika,

52
   Tak ja gestowi Beatryczy wtórzę,

Który się odbił w moich źrenic szybie,

I w słońce patrzę wbrew ludzkiej naturze.

55
   Snadź tam mi wolno, czego tu pochybię,

Dzięki przedziwnej mocy, rozesnutej

W rodu ludzkiego właściwej siedzibie.

58
   I wytrzymałem słońce wzrokiem póty,

Aż mi się nagle iskrami zaroił

Jak od żelaza dobytego z huty.

61
   Wtem zajaśniało, jakby się podwoił

Dzień i jak gdyby Ten, co pięknem darzy,

Niebiosa w słońce podwójne przystroił.

64
   Zapamiętała w kół wieczystych zarzy

Stała Beatryks, ja zaś wzrok odjęty

Od kręgu słońca utkwiłem w jej twarzy.

67
   Tedym się począł od tej twarzy świętej

Mienić jak Glaukus, gdy zjadł pewne zioła

I między bogi — bóg skoczył w odmęty.

70
   Przeczłowieczenie wyrazić się zgoła

Słowami nie da; przykładem bądź syty,

Nim Pan do takich przemian cię powoła.

73
   Czym tam był w ciele, czyli duch dobyty

Z powłok sam bieżał — ty wiesz, niebem włodne

Kochanie, światłem rwące mię w błękity.

76
   Wtem z koła, co się znieśmiertelnia głodne

Uścisków Bożych, w mym słuchu się zbiorą

Dźwięki miarowe i harmonią zgodne.

79
   Za czym niebiosa łunami rozgorą

Od blasku słońca; potoki ni deszcze

Nigdy się w większe nie zlały jezioro.

82
   Więc pieśni nowe i blask takie dreszcze

Ciekawej żądzy obudziły we mnie,

Że większych dotąd nie zaznałem jeszcze.

85
   A ona, widząc, com myślał tajemnie,

Aby pragnienie me ukoić raźniej,

Nim się ozwałem, rzekła: „Nadaremnie

88
   Zabawiasz myśli fałszem wyobraźni;

Gdybyś otrząsnął z duszy widma mgliste,

Czego nie dojrzysz, widziałbyś wyraźniej.

91
   Nie jesteś więcej na ziemi — zaiste!

A grom mniej wartko ze swej sfery leci

Niż ty, wracając w dziedziny ojczyste".

94
   Jak wprzódy czułem, że w mym mózgu nieci

Jej uśmiechnięta mowa pierwsze świty,

Tak teraz nowe osnuły mię sieci.

97
   „Jeden cud — rzekę — już mi jest odkryty,

Obecnie rozum odgadnąć się biedzi,

Jak mogę wzlatać ponad lekkie byty".

100
   Ona westchnęła w czułej odpowiedzi

I rozrzewniła swoje oczy hoże,

Jak nad dziecięciem, co w gorączce bredzi,

103
   Potem zaczęła: „Rzeczy na przestworze

Są we wzajemnym ładzie; to jest modła

Dająca światu podobieństwo Boże.

106
   W tym twory wyższe dopatrują godła

Mocy, co ma cel we własnym rozsądku,

Gwoli któremu prawo swe wywiodła.

109
   Słuchają tego wiecznego porządku

Wszystkie istoty, wedle przeznaczenia

Bliższe lub dalsze swojego początku.

112
   Po oceanie bytu bez wytchnienia

Do swej przystani gna ich ta potęga,

A każde z musu swego przyrodzenia.

115
   Nią party, sfery księżycowej sięga

Płomień; zwierzęta ona ruchem darzy,

Ona miąższ ziemi jednoczy i sprzęga.

118
   Nie tylko w twory niestojące w straży

Rozumu owy łuk swą strzałą godzi,

Lecz te, gdzie miłość z umem się kojarzy.

121
   Opatrzność, która takie sprawy godzi,

Blaskiem pokoi do nieruchomości

Niebo, pod którym z nieb najrętsze chodzi.

124
   Do ukazanej dekretami włości

Niesie nas siłą własną ta cięciwa,

Co w szczęsne sedno swoje strzały prości.

127
   Prawda, że często forma nie pokrywa

Umyślonego od artysty wzoru,

Bowiem materia jest nieposkromliwa.

130
   Częstokroć także od prawego toru

Stworzenie samo odegnie swe chęci,

A to za wiedzą wolnego wyboru —

133
   Tak się i piorun z chmury na dół skręci,

Jeżeli duszę w przyrodzonym pędzie

Rozkosz fałszywa ku ziemi przynęci.

136
   Niechże ci zatem w podziwie nie będzie

To, że się wznosisz, jak że popędliwy

Strumień w dół bieży przez skalne krawędzie.

139
   To by dopiero były istne dziwy,

Gdybyś ty, wolen przeszkód, został w dole,

Gdyby na ziemi usiadł ogień żywy".

142
   Rzekła i wzniosła swe oczy sokole.

<<< >>>