BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

Św. Piotr egzaminuje Dantego na temat istoty, źródeł i przedmiotu jego wiary w Boga i aprobując otrzymane odpowiedzi, udziela poecie błogosławieństwa.

1
   „Bractwo wezwane na wielką wieczerzę

Baranka, co tak waszych łaknień baczy,

Iż wam wydziela wszystko w pełnej mierze;

4
   Skoro za Łaską Bożą on się raczy

Tym, co się z chleba waszego odkruszy

Wcześniej, niż się mu z Opatrzności znaczy,

7
   Niech was niezmierny głód jego poruszy;

Otrzeźwijcie go rosą; wszak czerpiecie

Z krynic, skąd trysła istność jego duszy".

10
   Tak Beatrycze. Wtem każdy w tym świecie

Uweselony duch stał się jak fryga

I skrą błysł żywszą, podobny komecie.

13
   Jak się rząd kółek zrzeszonych prześciga

W zegarze: małe, zda się, w miejscu stoi,

Duże wiruje, że tylko się miga —

16
   Podobnie duchy niebieskiej ostoi

Obracały się to wolno, to żwawiej,

Wedle wymiaru niebiańskości swojej.

19
   Z wieńca, co mi się najpiękniejszy jawi,

Wytrysnął promień tak szczęsnej ekstazy,

Że żaden wokół nie błyszczał jaskrawiej.

22
   W krąg Beatryczę owionął trzy razy,

A brzmiało z jego ust tak boskie pienie,

Że nie opiszę żadnymi wyrazy.

25
   Ominę piórem rzecz nad przyrodzenie;

Nie głos, fantazję nawet zbyt mam ostrą,

By odmalować gry wiotkie odcienie.

28
   „O ty nabożna, czuła, święta siostro!

Patrz, jak mię wabią za szczytne regiony

Prośby twe, gdy się przede mną rozpostrą".

31
   Tak, przystanąwszy, wid błogosławiony

W twarz Beatryczy z ognia błyskawicy

Tchnął i takimi odezwał się tony.

34
   A ona: „Wielki cieniu jasnolicy

Męża, co klucze pańskie w swe władanie

Przyjął, zniesione z tej uciech stolicy,

37
   Zadaj mu łatwe lub trudne pytanie:

Dowiedz się, czyli w wierze nie szwankuje,

Z którą tyś stąpał przez morskie otchłanie,

40
   Wprawdzie, wierzy-li, ufa-li, miłuje —

Nie skryte tobie, gdyż wzrok twój dostawa

Tam, gdzie się obraz wszechrzeczy maluje;

43
   Ale że wielu nabyło tu prawa

Obywatelstwa czcią dla wiary świętej,

Przygodzi mu się o wierze rozprawa".

46
   Jako się szkolarz zbroi w argumenty,

Słuchając mistrza słów, by jego wzorem

Sylogizować na temat podjęty,

49
   Tak śród tej mowy jam się czynił skorem

Zacząć dysputę i wystąpić godnie

Przed tak dostojnym egzaminatorem.

52
   „Chrześcijaninie, z przekonaniem zgodnie

Mów, co nazywasz wiarą?" Wzniosłem lice

I popatrzałem w mówiącą pochodnię.

55
   Potem utkwiłem oczy w Beatryczę;

Ona mi gestem dawała odpowiedź,

Każąc, bym otwarł swych myśli krynicę.

58
   „Łaska — zacząłem — która mi tę spowiedź

Pozwala odbyć przed wodzem naczelnym,

Niech też pomoże myśli me wysłowić:

61
   Jako napisał piórem wierzytelnym

Brat twój, co z tobą po ścieżynach prawa

Wodził lud rzymski i czynił go dzielnym,

64
   Wiara jest rzeczy czekanych podstawa,

Wiara — argument rzeczom niepojętem;

Oto czym mi się jej istność wydawa".

67
   Głos na to: „Stąpasz po dobrze wytkniętem

Szlaku, jeśli wiesz, dlaczego jest ona

Tutaj podstawą, a tam argumentem".

70
   Ja na to: „Rzeczy tajnia niezgłębiona,

Którą mi dano oglądać w tej sferze,

Przed wzrokiem moim tak jest utajona,

73
   Że ich byt wszystek polega na wierze,

W której nadzieja szczytna się zakłada,

Przeto podstawy nazwę słusznie bierze.

76
   A że z jedynej wiary nam wypada

Sylogizować bez innej podpory,

Słusznie dowodu miano jej się nada".

79
   Głos na to: „Gdyby tak pewnymi tory

Prawd dochodzono pośród ziemskiej włości,

Nie byłyby tam potrzebne doktory —

82
   Te słowa tchnęły z płomiennej miłości

I jeszcze: — Już się zbadało do znaku,

Jakiej twój kruszec próby i ciężkości.

85
   Lecz powiedz: masz-li tę monetę w saku?" -

„Zaiste — rzekłem — lśniąca i toczona;

Widzę jej stempel bez wady i braku".

88
   Potem zabrzmiało ze światłości łona

Gorejącego: „Perła prawowita,

Na której wszelka moc jest założona,

91
   Skąd ci się bierze?" — „Ta struga obfita

Ducha Świętego, która z każdej karty

Starych i nowych pergaminów świta,

94
   Taki stanowi dowód nieprzeparty

I tak niezbicie w mój umysł się wkowa,

Że przy nim inny jest tępy i zdarty".

97
   Na to głos prawił: „Ta stara i nowa

Tradycja, która tak twą wiarę stali,

Przecz ci w niej Boże wydają się słowa?"

100
   „Dowodem mi są te, cośmy czytali

Cuda, dla których dłoń ziemskiej przyrody

Nie grzała ani nie kowala stali".

103
   Głos pytał znowu: „Gdzie widzisz dowody,

Że cuda działy się? Czy nie w tym właśnie,

Czego chcesz dowieść?" — „Jeżeli narody —

106
   Rzekłem do ducha, co pytał tak jaśnie —

Nawróciły się bez cudów, to-ć przecie

Był cud, przy którym wszelki cud zagaśnie.

109
   Tyżeś szedł biedny i głodny po świecie,

Kiedyś siał ziarno dobrego rodzaju,

Co wzrosło winem, a dziś w cierń się plecie".

112
   Gdym skończył mówić, cały dworzec raju

Pieśnią Te Deum zabrzmiał przez obszary

Na nutę, jaka tam jest we zwyczaju.

115
   A owy książę, co po drzewie wiary

Wspierał z gałęzi na gałąź me loty,

Widząc już bliskie ostatnie konary,

118
   Mówił: „Do myśli twej Łaska w zaloty

Idąca, w onej o wierze rozprawie,

Już pozwoliła ci dojść jej istoty.

121
   Ja ci to w pełni uznaję i sławię.

Teraz, w co wierzysz, powiedz mi w rozłące,

I na której się opierasz podstawie?"

124
   „O święty ojcze, o tchnienie widzące

Rzecz, w którą wierzysz; coś u grobu Pana

Zwyciężył niegdyś stopy bardziej rące;

127
   Chcesz, by słowami była ci podana

Suma prawd, które wyznaję skwapliwie,

I na czym wiara ma jest fundowana:

130
   Wierzę w jednego Boga, który żywie

Wiecznie i wzrusza świat, sam niewzruszony,

Budzący miłość, gdy tchnie miłościwie.

133
   Nie przyrodzony, nie nadprzyrodzony

Dowód sam skłania me wierzące chęci,

Lecz i ta prawda, którą był natchniony

136
   Mojżesz, Psalmista i prorocy święci,

I Ewangelia, ty, druhowie twoi —

Pisarze Ducha żarem owionięci.

139
   Więc w Trójcę osób wierzę, co się troi,

Wiecznie zostając jedną w swoim składzie,

Tak że jej »są«, »jest« zarówno przystoi.

142
   Prawdę o Trójcy tej przepastnym ładzie,

Niby pieczęci niemylne odbicie,

Na myślach moich Ewangelia kładzie.

145
   To źródło moje; iskra, co w rozświcie

Coraz szerszymi ogniami się pali

I jest mą gwiazdą na nieba zenicie".

148
   Jak pan, któremu miłą wieść przysłali,

Miłego posła bierze w uściśnienia

I tę nowinę szczęsną sobie chwali,

151
   Tak błogosławiąc, śród rajskiego pienia

Trzykroć mię ognia okręcił zawojem

Ów apostolski nosiciel płomienia:

154
   Snadź mu wlubiłem się mówieniem swojem.

<<< >>>