BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

Po odśpiewaniu przez dusze humnu na cześć Trójcy Św. - św. Piotr wypowiada gwałtową inwektywę przeciwko złym papieżom i wszyscy zbawieni wstępują do Empireum. Beatrycze i Dante wznoszą się do dziewiątego nieba, tzw. Primum Mobile, gdzie Beatrycze rozprawia na temat natury tego nieba, zepsucia ludzkości oraz przepowiada rychłe odrodzenie moralne świata.

1
   Ojca i Syna, i Świętego Ducha

Raj cały zabrzmiał niemilknącą chwałą:

Upajać musi zmysły, kto jej słucha.

4
   Uśmiechem mi się wszechświata wydało

To, com oglądał; słodkie upojenie

Przez wzrok i przez słuch we mnie wstępowało.

7
   O radość, szczęście, o niewysłowienie

Piękny kochania i miru żywocie!

O wolne żądzy i bezpieczne mienie!

10
   Stały przede mną, zatlone w ochocie,

Cztery pochodnie. I jęła ta, która

Pierwsza przybyła, rzucać iskier krocie.

13
   Przeobraziła się wtem jej natura:

Jakby z Jowiszem Mars, postać lataczy

Przybrawszy, wzajem zamienili pióra.

16
   Opatrzność, z której każdemu się znaczy

Kolej i służba, nakazała ciszę

Wszystkiej naokół gromadzie śpiewaczej.

19
   „Żem pąsem spłonął — takie słowa słyszę —

Nie dziw się, bo gniew, co we mnie dygoce,

Barwę sromoty na każdym wypisze.

22
   Ten, co przywłaszczył sobie na Opoce

To moje miejsce, moje miejsce, moje

Miejsce — w obliczu Chrystusa sieroce,

25
   Zmienił mych kości cmentarne pokoje

W krwi i plugactwa cuchnącą kałużę,

Ucieszne ducha upadłego zdroje".

28
   Jakie w wiszącej przeciw słońcu chmurze

Rankiem lub zmierzchem barwy widzieć można,

Takie na niebie w krąg wykwitły róże.

31
   A jak niewiasta o siebie nietrwożna

Zlęknie się przecie i wstydem zapała,

Gdy ją doleci czyjaś wina zdrożna,

34
   Tak Beatrycze wszystka pokraśniała:

Podobna była ciemność firmamentu,

Gdy Moc najwyższa na krzyżu konała.

37
   Duch mówił tonem żałoby i wstrętu;

Jak mu się przedtem zasępiły lica,

Teraz dźwięk głosu zmienił się do szczętu:

40
   „Po toż karmiła się Oblubienica

Pańska krwią moją, i Lina, i Kleta,

Że swe łakomstwo dziś złotem nasyca?

43
   By dojść tu, gdzie jest życia szczęsna meta,

Syksta, Pijusa, Kaliksta, Urbana

Krew się polała w męce. Nasza nie ta

46
   Intencja była, aby armia Pana

Przez naśledników na dwojaką stronę:

Prawą i lewą, była roztargana.

49
   By klucze straży mojej powierzone

Miast godeł świętych na sztandarach szyto,

Które się wodzi na ludy ochrzczone.

52
   By wizerunek mój w pieczęciach ryto

Na fałszowane, kupne przywileje —

Dlatego na mnie wstydu barwy kwitą.

55
   W skórach pasterzy wilki wyszły z knieje;

Kolejno wszystkie zwiedzają owczarnie...

O zemsta boża, czemu nie pośpieje!

58
   Już z Kaorzanem Gaskończyk się garnie

Spijać krew naszą: o początku prawy,

Jak się tu musisz dokonywać marnie!

61
   Jednak Opatrzność, która rzymskiej sławy

Obrońcę światu dała w Scypijonie,

Jak tuszę, prędkiej dokona naprawy.

64
   Ty, synu, gdy cię ku padolnej stronie

Ciało znów ściągnie, nie chowaj języka

I nie osłaniaj, czego ja nie słonię".

67
   Jako się na dół od nieba pomyka

Zamrożonego powietrza płat biały

W porze, gdy słońce Koziorożca tyka,

70
   Taki się czynił eter pełny chwały,

Gdy górą płatki tryumfalne ronił,

Które tam z nami przez chwilę gadały.

73
   Wzrok mój światełka znikające gonił,

Aż wreszcie przestwór porwał je za progi

Mego widzenia i pościgu wzbronił.

76
   Pani ma, widząc, żem od skier pożogi

Oderwał oczy, rzekła: „Pochyl głowę

I obacz, ile już ubiegłeś drogi".

79
   Ziemia, odkąd ją oglądałem, nowe

Jawiła lice; snadź hakiem zwrotnika

Już pierwszej sfery ubiegłem połowę.

82
   Stąd me spojrzenie za Gadem spotyka

Szlak Ulissesa szaleństw; stąd znów morze,

Gdzie słodki ciężar siadł na karku Byka.

85
   Więcej bym odkrył miejsc na ziemskiej korze,

Lecz pod mą stopą okrężnymi loty

Słońce o jeden znak zbiegło w tej porze.

88
   Myśl do mej pani lecąca w zaloty

Kieruje mymi oczyma, że muszą

Ciągle pożądać jej spojrzeń pieszczoty.

91
   Kunszt i natura, co się o to kuszą

Czy w kształcie żywym, czy w kreślonym dziele,

Aby przez zmysły zawładnąć nad duszą —

94
   Razem zebrane nie miały tak wiele

Władzy, jak cud ten, którym mię olśniła,

Kiedy zajrzałem w jej oczu wesele.

97
   A jej spojrzenia potajemna siła,

Z gniazda mię Ledy wyrwawszy, w regiony

Najrozpędliwszej sfery wprowadziła.

100
   Jej najgórniejsze czy najniższe strony

Tak jednolite są, że nie obliczę,

Gdziem był od pani mojej postawiony.

103
   Lecz ona, widząc, czego w sercu życzę,

Rzekła — a taka biła z niej poświata,

Jakby Bóg szczęsny wstąpił w jej oblicze:

106
   „Natura ruchu, który środek świata

Trzyma w bezwładzie, a resztę w pęd rączy

Wprawia, stąd, jako z swych krańców, wylata.

109
   Z niczym to niebo swych wirów nie łączy

Prócz z Myślą Bożą; z niej miłość wynika,

Co pędzi światy, moc, co się w nie sączy.

112
   Miłość i blask je swym kręgiem zamyka,

Jak ono mniejsze kręgi; po swej chęci

Wszystkie dłoń wodzi światów Kierownika.

115
   Samo się ruchem niewmiernym kręci;

W nim inne ruchy mieszczą się wymiernie,

Tak jako piątka i dwójka w dziesięci.

118
   Oto jak czasu krzew rośnie misternie:

Korzeń zapuszcza w tym szczytnym wazonie,

W niższych rozwija kwiat, liście i ciernie.

121
   Chciwości, wir twój śmiertelników chłonie:

Kto weń popadnie, pewny jest zatraty,

Niezdolen głowy już dobyć nad tonie.

124
   Pięknymi kwitnie wola ludzka kwiaty,

Lecz ustawiczny deszcz zawiązki psowa,

Śliwę zamienia w owoc guzowaty.

127
   Wiara, niewinność dziś chyba się chowa

Śród dzieci: zanim broda stanie w krasie,

Już się poplami ta szata godowa.

130
   Ów, który dzieckiem pościł, w prędkim czasie,

Gdy przyjdzie piątek, głodem się nie morzy:

Tłustą potrawą chciwe gardło pasie.

133
   Ów, który dzieckiem przed matką się korzy,

Ledwo językiem władać się nauczy,

Patrzy, rychło ją do trumny ułoży.

136
   Tak się to z białych szat w czarne obłóczy

Córa płanety, co przed sobą pędzi

Poranek, a zmierzch za sobą zawłóczy.

139
   Mowa ci moja pytania oszczędzi:

Oto ród ludzki wnet prawdy odwyknie,

Bo brakło wodza śród ziemskich krawędzi.

142
   Za to nim styczeń w szczęt z zimy wyniknie,

Dzięki tej drobnej cząstce poniechanej,

Świat naszych kręgów górnych tak zaryknie,

145
   Iż los od wszystkich nas oczekiwany

W kierunku rufy dziób obróci statku

I nawa pomknie prosto przez bałwany,

148
   A kwiecie owoc prawy da w ostatku".

<<< >>>