BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

Dante obserwuje, jak oddalający się na wschód Wóz zbliża się do Drzewa, które przy zetknięciu z nim zakwita; jest także świadkiem mistycznych przemian Wozu.

1
   Tak chciwie na niej oczy me zawisły,

Dziesięcioletnie chcąc gasić pragnienie,

Że zapomniały mi się inne zmysły.

4
   A nieowładne owo zapatrzenie,

Stanąwszy między światem a jej świętem

Obliczem, w dawne niewody mię żenie.

7
   Kiedy tak pasę wzrok, jednym momentem

W lewo go wciągną trzy Niewiasty boże,

Wołając do mnie: „Olśnie ci ze szczętem!"

10
   Wtem moc widzenia moja zaniemoże,

Jako to mdleją oczy oślepione

I znieczulone w słonecznym splendorze.

13
   Aż kiedy w mniejszych jasnościach ochłonę,

Powiadam: mniejszych przeciw jej urodzie,

Od której głos mię odwiódł w inną stronę,

16
   Ujrzę: dostojne wojsko w swym pochodzie

Skręca na prawo, ukąpane w złotem

Słońcu i Świecach sunących na przodzie.

19
   Jak rota bronna puklerzy namiotem

Skręca się, koło sztandaru zebrana,

Aż front odmieni zupełnym obrotem,

22
   Tak te zastępy Niebieskiego Pana

W mych oczach łukiem gięły się na szlaku,

Zanim zawrócił kierownik rydwana.

25
   Przy Wozie poszły Niewiasty orszaku;

Gryf ciągnął ciężar swój, tak lekki w chodzie,

Że jedno piórko nie drgnęło na ptaku.

28
   A piękna pani, co mię zmyła w wodzie,

I Stacjusz, i ja szliśmy w trop za kołem,

Które łuk mniejszy kreśliło w obwodzie.

31
   Tak snuł się pochód po gaju wesołem,

Pustym z win Ewy, co węża uznała;

W rytmach anielskich stąpaliśmy społem.

34
   Bliżej, niż trzykroć wypuszczona strzała

Przeleci — stanął pochód ze sztandary:

Tam Beatrycze z Wozu zstępowała.

37
   „Adamie!" — smutne rozebrzmiały gwary

Wokół rośliny, co ogołocona

Z liści nagimi sterczała konary.

40
   Modłą przedziwną była jej korona

Szersza ku górze; rośliny tak sporej

Nie rodzą nawet indyjskie nasiona.

43
   „Błogosławiony, Ty Gryfie, żeś kory

Z Drzewa nie uszczknął, choć w smaku miodowa;

Ktoś inny od niej wił się z bólu chory".

46
   Pod krzepkim Drzewem taka brzmiała mowa,

A Zwierz dwukształtny wołał, gdy je zoczył:

„Sprawiedliwości siemię tak się chowa".

49
   Tedy do Wozu zwrócił się i toczył,

Aż go przyciągnął do wdowiego Drzewa,

I to, co z niego, do gałęzi troczył.

52
   Jak w porze, kiedy słońce jasność zlewa

Z innąjasnością, która to w koronie

Zodiaku poza Rybą rozelśniewa,

55
   Pęcznieją zioła, aż każde zapłonie

Barwą z bożego daną mu dekretu,

Nim w innym znaku słońce sprzęże konie,

58
   Podobnie, mniej niż barwą fijoletu,

Więcej niż róży, ów pień się odnowi,

Stojący na kształt nagiego szkieletu.

61
   Nie znam i nie wiem, czy gdzie słuch ułowi

Pieśń taką słodką jak ta, co tam biła;

Zmysł mój nie zdołał zdzierżeć jej czarowi.

64
   Gdybym mógł pędzlem oddać, jak uśpiła

Okrutne oczy powieść o najadzie:

Oczy, dla których czujność zgubą była,

67
   To sztuką, co się w żywych barwach kładzie,

Wyobraziłbym, jak wpadałem w ciszę;

Niestety, niemoc stoi mi na zdradzie.

70
   Zatem od razu ocknienie opiszę:

Pękła zasłona snu; blask poszedł po niej;

„Wstawaj! Co czynisz?" — takie słowa słyszę.

73
   Jak mając ujrzeć kwiateczki Jabłoni,

Której owocu anieli łakomi

I która Niebo upaja w swej woni,

76
   Piotr, Jan i Jakub padli niewidomi

I znów powiekę podnieśli zemdloną

Na głos, co większe sny, bywało, skromi,

79
   I zobaczyli uszczuplone grono —

Eliasz z Mojżeszem zniknęli w obłoku —

A szatę Mistrza swego przemienioną,

82
   Tak jam się ocknął i podniósł z widoku

Tej rozżalonej nad zbłąkaniem moim,

Która mię przedtem wiodła wzdłuż potoku.

85
   „Gdzie Beatrycze?" — pytam z niepokojem.

„Patrz — rzekła — siedzi na Drzewa korzeniu

Umajonego nowych liści strojem.

88
   Przypatrz się, w jakim błyszczy otoczeniu;

Reszta za Gryfem już jest wniebowzięta,

Wzlatuje w słodszym i wznioślejszym pieniu".

91
   Czy jeszcze więcej mówiła ta święta,

Nie wiem, bo w oczach mych już tylko gości

Ona i wszystkie moje zmysły pęta.

94
   Sama siedziała na ziemi szczerości,

W straż tej Kolaski pięknej zostawiona,

Którą Zwierz przywiózł jeden w dwuistości.

97
   Wokół się plotła z Siedmiu Nimf korona:

Każda z nich w ręce jasny Lichtarz dzierży,

Nietrwożny Austru ani Akwilona.

100
   „Krótko zabawisz; ze mną ci należy

Obywatelstwo wieczne w onym Rzymie,

Gdzie to sam Chrystus był pierwszym z rycerzy.

103
   By świat poprawić, który zła się imie,

Na Rydwan patrzaj; co tutaj się stanie,

Wróciwszy na dół, opiszesz w swym rymie".

106
   Tak Beatrycze; ja zawsze poddanie

Wypełniający, cokolwiek poleci,

Wzrok i uwagę wieszam na Rydwanie.

109
   Nigdy tak pędem gwałtownym nie leci

Piorun zza gęstej obłoków osnowy,

Skoro się w sferze płomienia roznieci,

112
   Jak tutaj runął z góry Jowiszowy

Ptak i obszarpał na Jabłoni korę,

I omuskał z niej kwiaty i liść nowy.

115
   Wtem całą mocą uderzył w komorę

Wozu; tak w okręt tłuką wodne masy,

Rozkołysane w nawałniczą porę.

118
   Do tryumfalnej następnie Kolasy

Wkradł się Lis, cały wychudzony czczością

I na potrawę niezaznaną łasy.

121
   Ale skarcony w swej brzydkiej chytrości

Od pani mojej naganą surową,

Pierzchł, ile znieść go mogły chude kości.

124
   Po chwili Orzeł, skąd spadł, stąd na nowo

Rzucił się pędem na Wozu rynsztunek

I zasłał pierza białością puchową.

127
   Jak z łona, w którym tłucze się frasunek,

Tak z nieba ozwał się głos i żałował:

„O Łódko moja, smutny twój ładunek".

130
   Między kołami grunt się rozstępował;

Z głębi Smok wyszedł i, kolcem oczosa

Spod spodu wiercąc dno, Kolaskę psował.

133
   A jak swe żądło w siebie ściąga osa,

Tak je ściągała poczwara zjadliwa:

Część dna wyrwała i uszła z ukosa.

136
   Jak pulchna ziemia runią się okrywa,

Tak Rydwan puchem bożego Sokoła,

Co go chęć może przyniosła życzliwa.

139
   Szczęt zatem Wozu i dyszel, i koła

Otuliły się w te puszyste stroje

Szybciej, niżeli człowiek westchnąć zdoła.

142
   Gdy tak Sprzęt boży zmienił kształty swoje,

Nagle mu z wnętrza Siedem Głów wynika:

Czworo po krańcach, a na dyszlu troje.

145
   Na trzech po parze Rogów jak u byka,

Na czterech jeden w czele; tak bajecznej

Stwory śród ziemi nikt nie napotyka.

148
   Jako na góry szczycie głaz bezpieczny,

Siedziała na niej, chyżymi oczyma

Strzelając, postać Niewiasty Wszetecznej.

151
   A jako strażnik straż nad skarbem trzyma,

Stał nad nią Olbrzym z ohydnym obliczem

I całował ją, a ona Olbrzyma.

154
   Widząc, że ku mnie swym okiem zwodniczem

Strzelała, srogi ów gach nielitośnie

Od stóp do głowy siekł ją ostrym biczem.

157
   Potem od razu gniewnie i zazdrośnie

Odwiązał potwór i powlókł do boru,

Który tam jak tarcz dzieląca mię rośnie

160
   Od Nierządnicy i dziwnego Stworu.

<<< >>>