BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

Idąc z Wergilim i Dantem w kierunku szóstego tarasu, Stacjusz opowiada poetom o swojej winie i nawróceniu. Wergili wymienia Stacjuszowi dusze przebywające w przedpieklu. Na szóstym tarasie poeci widzą Jabłonkę okrytą wonnymi jabłkami.

1
   W tyle została osoba Anioła,

Co nas na szóstym tarasie zostawił,

Skoro znów jedno znamię starł mi z czoła,

4
   I zapałowi dusz pobłogosławił

„Sprawiedliwości pragnących". Na słowie

„Pragnących" uciął i dłużej nie bawił.

7
   A mnie jak gdyby z nóg spadły ołowie;

Znów lżejszy, niźli w poprzednim wyłomie,

Szedłem, gdzie szybcy wiedli mię duchowie.

10
   Wergili zaczął: „Szlachetności płomię

Roznieca miłość; ta wzajem zapala

Miłość, lecz musi rozgorzeć widomie.

13
   Mnie dobroć twoja wiąże i zniewala

Od chwili, kiedy, w sień piekielnej kaźni

Wszedłszy, oznajmił mi duch Juwenala

16
   Twą czułość; za to tyle znam przyjaźni,

Ile znać można dla obcego ducha:

Toż mi po stopniach kroczyć teraz raźniej.

19
   Przez przyjaźń proszę: nie odwracaj ucha,

Daruj, że puszczam śmiałości wędzidła,

I przemów do mnie tak, jak druh do druha.

22
   Skąd mogła potrwać w łonie twym obrzydła

Skąpstwa przywara? Przecz widząc, że grzeszy,

Rozum nie chwytał namiętności w sidła?"

25
   Jego zdziwieniem Stacjusz się rozśmieszy,

Lecz zaraz rzecze: „Wszystka twoja mowa

Jako znak szczerej miłości mię cieszy.

28
   Nieraz się w świecie rzecz zdarza takowa,

Która człowieka i myli, i łudzi,

Gdyż w niej z istotą kłóci się osnowa.

31
   Widzę, iż się w was przypuszczenie budzi,

Może po kręgu, gdzie mię znajdujecie —

Żem skąpstwem grzeszył, mieszkając śród ludzi.

34
   Wiedzcie, że skąpstwem przewiniłem w świecie

Do zbytku mało i ten właśnie zbytek

Tu mię uwięził na tak długie lecie.

37
   Gdyby nie z ksiąg twych czerpany pożytek,

Gdzieś to powiadał, słusznym gniewem zdjęty

I strofujący ludzki rodzaj wszytek:

40
   »Dokąd nie wiedziesz, o złota przeklęty

Głodzie, śmiertelnych swym niemądrym szałem?«,

Ot, dziś bym toczył głaz przez piekieł skręty.

43
   Pojąłem wtedy, że skrzydłem zbyt śmiałem

Dłoń pchnąć się może na rozrzutne czyny.

Więc tej i innej wady żałowałem.

46
   Iluż w dzień Sądu wyświeci łysiny

Z niewiedzy, że się grzech ten skruchą zbawia

Za życia albo ostatniej godziny!

49
   A wiedz, że wina, która tu przedstawia

Modłę przeciwną z innym grzechem jakim,

Jedną z nich karą grzeszny miąższ wytrawia.

52
   Jeżelim mieszkał więc pod skąpstwa znakiem

Śród tego ludu, by blask przybrać nowy,

To, żem przeciwnym w świecie grzeszył brakiem".

55
   „Poeto, któryś bój śpiewał surowy

I Jokaścinej przyczynę boleści —

Przemówił śpiewak pieśni sielankowej —

58
   Wezwanie Klio na czele powieści

Świadczy, żeś jeszcze nie czerpał w krynice

Wiary, bez której czyn jest marny w treści.

61
   Więc jakie słońca i jarzące świece

Objaśniły cię tak wielkimi blaski,

Żeś za Rybakiem płynąć — wzwiódł kotwicę?"

64
   A on: „Tyś pierwszy na szczyt mię parnaski

Poniósł, bym w pięknym poił się potoku;

Tyś też do Bożej pierwszy przywiódł Łaski.

67
   Tyś był jak człowiek, który, idąc w mroku,

Za sobą światło trzyma; nie dogodzi

Sobie, lecz innym przyczynia widoku,

70
   Kiedyś powiadał: »Na nowo się rodzi

Świat; sprawiedliwość wraca z nowym ranem

Ludzkości; z nieba nowe plemię schodzi«.

73
   Przez cię poetą, przez cię chrześcijanem

Stałem się, a jak, to ci mową żywą

Niby w obrazie podam malowanem:

76
   Już był świat cały brzemienny prawdziwą

Wiarą, którą to posłanniki boże

Pozasiewały na obfite żniwo,

79
   A wywróżone w twoich pieśniach zorze

Tak z ich nauką schodziły się w treści,

Żem ciekaw począł przebywać w ich zborze.

82
   Wydali mi się święci, godni cześci,

Więc w prześladowań czas Domicyjanów

Nie bywał płacz ich bez mej współboleści.

85
   Pókim przebywał żywy śród ziemianów,

Pomoc im niosłem; ich cne obyczaje

Obrzydziły mi pogańskich bałwanów.

88
   Nim pod tebańskie przywiodłem ruczaje

Greków mej pieśni, święty chrzest przyjąłem.

Ze strachu długo nową wiarę taję

91
   I z poganami jak wprzód żyję społem;

Za to w okręgu czwartym cztery wieki

Skazał mię Boży Sąd obiegać kołem.

94
   A ty, coś moje rozchylił powieki

Na piękność, której wspomnienie mię wzrusza,

Powiedz, nim mety dojdziemy dalekiej:

97
   Czyli spotkałeś kędy Terencjusza?

Spotkałeś Plauta, Cecyla, Varrona?

Sąli przeklęci? Gdzie żywie ich dusza?"

100
   „Ci — rzekł — Persyjusz i ja pośród grona

Wielu mieszkamy z Greczynem, przyjaźniej

Wyhołubionym, niż kto, u Muz łona,

103
   W pierwszym okręgu bezsłonecznej kaźni.

Tam się o owej bawimy rozmową

Górze, siedzibie stróżek wyobraźni;

106
   Tam się Eurypid, Anakreon chowa,

Tam Symonidy, Agatona cienie,

Których zdobiła korona laurowa.

109
   Z niewiast przez twoje rozsławionych pienie

Są: Antygona, Dejfile, Argija,

Przy smętnej jako za życia Ismenie.

112
   Jest Izyfile, co Argiwom sprzyja,

I dusza Dafhy, Tyrezjasza córy,

I z siostrzycami swymi Dejdamija".

115
   Zamilkł; szli dalej i po stoku góry

Wokół swobodne toczyli źrenice,

Za korytarza dostawszy się mury.

118
   A już też cztery dzienne służebnice

Zostały w tyle, zaś piąta szła z przodu,

Kierując w górę płonącą głowicę,

121
   Gdy Wódz rzekł: „Droga naszego pochodu

Tak się powinna odbywać, by prawa

Ręka zwrócona była do obwodu".

124
   Już się nam nawyk drogoskazem stawa;

Zatem my poszli po rozwadze krótkiej,

Jak poradziła owa dusza prawa.

127
   Oni dwaj przodem poszli; ja samiutki

Ich rozhoworu, w trop idąc za niemi,

Słucham, do pieśni biorę zeń pobudki.

130
   A wtem ich w miłej gawędzie oniemi

Widok Jabłonki, co wzrosła z pośrodka

Drogi, jabłkami pełna pachnącemi.

133
   Lecz jeśli jodła szersza jest od spodka,

To ta przeciwnie: gałęźmi spadziście

Od góry szersza, dołem była wiotka.

136
   Tam, gdzie się drogi zamykało wniście,

Spojrzę, a skała strużkę wody roni,

Która wycieka na korony liście.

139
   Obaj poeci doszli do Jabłoni,

A wtem głos od niej wionący powiada:

„Z tego owocu pożywać się broni".

142
   I znów: „Maryja bardziej była rada,

By gościom w smak się potrawy udały

Niż własnym ustom, w których się zakłada

145
   Człecza nadzieja; Rzymianki czerpały

Za napój wodę, a Daniel, honory

Kuchni wzgardziwszy, wiedzą nabył chwały.

148
   Piękny zaiste był wiek złotowzory:

Głód wtedy bywał żołędzi przyprawą,

Napój z ponika smaczny jak likwory.

151
   Miód i szarańcza były przecież strawą,

Którą Janowi przynosiła puszcza;

Przeto się okrył świętością i sławą,

154
   Jak Ewangelii opowieść wyłuszcza".

<<< >>>