BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

Gdy procesja zatrzymuje się, Dante spostrzega na Wozie Beatrycze; w tym momencie znika Wergili. Beatrycze surowo wypomina poecie winy, jakie popełnił od chwili jej śmierci.

1
   Już ten siedmiogwiazd pierwszej nieb dziedziny,

Co nie zna Wschodu ni Zachodu, ani

Innych mgieł nie zna oprócz mgławic winy,

4
   Tam zaś naucza, co czynią poddani

Swej powinności: jak ster Niedźwiedzicy

Uczy żeglarza, gdzie szlak do przystani,

7
   Stanął; Dwadzieścia Czterej Przodownicy,

Co w ślad Świecznika szli za świętym Ptakiem,

Do Wozu przyszli, do miru stolicy.

10
   Jeden z nich, jakby niebios był śpiewakiem:

„Pójdź, oblubiona z Libanu, pójdź" — woła.

Reszta wtór pieniem zawodzi jednakiem.

13
   Jak w dzień ostatni na głos Archanioła

Błogosławiona gromadka powstanie

Z odzyskanego jestestwa wesoła,

16
   Tak w stu powstali na świętym Rydwanie,

Posłuszni hasłu, które ich przyzywa,

Anieli, wróżbę śląc na zmartwychwstanie.

19
   „Błogosławiony ten, który przybywa —

Śpiewali, kwiaty rzucając obficie: —

Kwieciem liliji niech się pookrywa!"

22
   Jak wyglądają niebiosa o świcie,

Że wschodnia strona płonie barwą róży,

A reszta stoi w bladawym błękicie,

25
   Tarcz słońca w parach porannych się mruży

I we mgle swego nie broni widoku,

Tak że jej oczy mogą zdzierżeć dłużej —

28
   Podobnie tutaj w kwiatowym obłoku,

Którym okryły Wóz anielskie dłonie,

Sypiąc dokoła i z góry, i z boku;

31
   Z wieńcem oliwnym na białej zasłonie

Stała Niewiasta w płaszczu barwy ziela,

Pod którym szata jak żar żywy płonie.

34
   Stęsknił się duch mój, że od lat tak wiela

Cudem jej wdzięków nie był czarowany:

Cudem, co wabi i co onieśmiela.

37
   Więc gdy mi błysnął kształt jej ukochany,

Przez moc tajemną, która od niej biła,

Dawnej miłości poczułem kajdany.

40
   A gdy ujęła mię ta można siła,

Co po raz pierwszy, kiedym był młodziutki

Chłopczyna, zmogła mię i zniewoliła,

43
   W lewo się zwracam, z tej samej pobudki,

Co dziecko, kiedy pod matczyne ramię

Ucieka koić wszelki strach i smutki,

46
   Chcę Wergilemu rzec: „W serdecznej jamie

Krwi kropli nie mam, ażeby nie drżała;

Dawnych płomieni rozpoznaję znamię".

49
   Ale Wergili zniknął: moja cała

Radość, Wergili, co mi stał na straży,

Wergili, piastun duszy mej i ciała!

52
   Nawet te cuda rajskich wiry darzy

Pomóc nie mogły, by zmyte od rosy

Znów nie sczerniały kolory mej twarzy.

55
   A ona rzekła: „Dante, chciały losy,

Byś sam pozostał; nie płacz żalem zdjęty:

Płakać cię zmusząjeszcze inne ciosy".

58
   Jak na pomostku stojąc, swe okręty

Admirał z góry kieruje i pędzi

Słowem rozkazu i gestem zachęty,

61
   Tak na Rydwanie, po lewej krawędzi

Widzę — gdym swego dosłyszał imienia,

Którego z musu tu wam się nie szczędzi —

64
   Stała, wróżbami anielskiego pienia

Już przedtem sercu memu objawiona,

Śląc oczy ku mnie poprzez nurt strumienia.

67
   Chociaż na twarz jej spadała zasłona

Z uzielenionej oliwami głowy,

Tak że mym oczom była utajona,

70
   Jednak słyszałem, gdy z gestem królowej

Zaczęła mówić, patrząc mi w oblicze,

Jak człek, co wyrzut gotuje surowy:

73
   „Przypatrz się! Jam jest, jam jest Beatrycze.

A więc raczyłeś wspiąć się na te schody?

Wiedziałeś, jakie w tym świecie słodycze?"

76
   Oczy me padły na zwierciadło wody,

Lecz gdym się przejrzał, powiodłem po łanie

Kwiecia, bo wstyd mi ubarwił jagody.

79
   Jak serce w dziecku na matki łajanie,

Tak się na głos jej we mnie onieśmieli,

Bo gorzkie w smaku jest politowanie.

82
   Zamilkła; po niej śpiewali anieli:

W Tobiem, o Panie, położył nadzieję...

Nie dokończyli zwrotki i stanęli.

85
   Jako na grzbiecie italskim topnieje

Śnieg i śród borów zrazu w lód się zmienia,

Gdy od słowiańskiej strony wiatr powieje,

88
   Kiedy zaś z lądów, gdzie brak czasem cienia,

Zadmie, wnet taje z gorącym podmuchem,

Jako gromnica taje od płomienia —

91
   Tak jam bez westchnień stał i z okiem suchem,

Zanim poczęli śpiew święci duchowie,

Nucący zgodnie ze sfer wiecznym ruchem.

94
   Lecz skorom czułość wysłyszał w ich mowie,

Z której dźwięczała nuta bardziej tkliwa,

Niż gdyby rzekli: „Czemu tak surowie?...",

97
   Lodowa serca mojego pokrywa,

Tchem się i wodą stawszy niespodzianie,

Westchnienie i łzy ze mnie wydobywa.

100
   Ona wciąż stojąc na swoim Rydwanie

Wyprostowana, niemieszkając dłużej,

Tak rzekła na ich litośne wołanie:

103
   „W ciągłym czuwaniu wam się wzrok nie mruży

Ani krok jeden wam w ciemnościach ginie

Z tych, które czyni świat w ciągłej podróży.

106
   Więc odgadniecie, do kogo tu czynię

Przymówkę i słów zwracam ostre groty;

Chcę, aby skrucha była równa winie.

109
   Nie tylko przez sfer niebieskich obroty,

Z których się pierwszy siew po ziemi sieje

Tam, gdzie każdego ziarna chcą przymioty,

112
   Ale przez Łaski Bożej przywileje,

Co deszcz swój czerpie z tak wysokiej chmury,

Że na jej drodze ziemskie oko mdleje,

115
   On w wieku młodym otrzymał z natury

Tak wiele darów, że w rozumnej szkole

Byłby wypiękniał jak nie lada który.

118
   Lecz im obficiej mieści w sobie pole

Soków żywotnych, bywszy bez uprawy,

Tym bujniej rodzi chwasty i kąkole.

121
   Długo mój widok strzegł go od niesławy

I obrócony nań mój wzrok dziewiczy

Nie dał mu z drogi występować prawej.

124
   Lecz gdy na średniej lat moich granicy

Śmierć dla drugiego życia mię zabrała,

Pokochał inną, a mnie znać nie życzy.

127
   Ledwie na duszny byt wybiegłam z ciała,

Gdzie, owszem, wzrosły ma moc i uroda,

Tom się mniej lubą i ponętną zdała.

130
   Na krzywą drogę zaraz krok swój poda;

Dóbr go doczesnych wabią złudne cienie

I obietnice, którym wierzyć szkoda.

133
   Nic nie pomogło zsyłać nań natchnienie,

W snach go ostrzegać i przez inne próby

Wołać do siebie; w małej miał je cenie.

136
   Tak nisko upadł, że wszystkie rachuby

Zbawienia spełzły na nic i zawiodły;

Zostało wieść go przez naród zaguby.

139
   Przebyłam bramę z piekielnymi godły;

Do Przewodnika jego ze łzą w oku

W słowach błagalnych zanosiłam modły.

142
   Lecz szczerba w Bożym byłaby wyroku,

Gdyby mu wolno w zaletejskie kraje

Przejść i kosztować wody z tego stoku,

145
   Nie płacąc skruchą, co przez łzy się kaje".

<<< >>>