BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

W czwartym kole, zwanym Giudeką, poeci obserwują zdrajców dobroczyńców. Na samym dnie piekła w trzech paszczach Lucyfera pokutują trzej najwięksi zdrajcy ludzkości: zdrajca Chrystusa - Judasz oraz zdrajcy Juliusza Cezara - Brutus i Kasjusz.

1
   „Vexilla regis prodeunt inferni...

Patrz i uważaj — Przewodnik mój rzecze —

Czy w dalekości już On się nie czerni".

4
   Jak kiedy ziemię tuman mgieł oblecze

Lub gdy półsfery naszej noc jest blisko,

Wiatrak wygląda, co skrzydłami siecze,

7
   Tak wyglądało potworne zjawisko.

Więc się cofałem, drżąc w zimnym powiewie,

Za plecy Wodza, jedyne schronisko.

10
   Stałem już, ledwo śmiem powtórzyć w śpiewie,

Tam, gdzie tłum cieniów pod korą lodową

Przeświecał niby źdźbła w szklanej polewie.

13
   Jedne poziomo, a drugie pionowo

Sterczą lub w linię przełamane krzywą;

Jedne nogami w górę, drugie głową.

16
   Gdyśmy podeszli tak, iż się możliwą

Zdało Mistrzowi, ażeby mi zjawił

Twarz cudotworu, dawniej urodziwą,

19
   Przystanął i mnie za sobą postawił.

„Oto Dis, oto miejsce, gdzie w odwadze

Trzeba — powiada — byś serce zaprawił!"

22
   Jakem tam skośniał, w członkach stracił władzę,

Wyobraź sobie, słuchaczu życzliwy:

Nie mówię, bowiem słowy nie poradzę.

25
   Anim padł martwy, anim został żywy:

Jeżeliś bystry, to oblicz, jak między

Dwoma stanami stan mój był wątpliwy!...

28
   Cesarz, władnący nad krainą nędzy,

Z lodu wysterczał do połowy łona,

A olbrzym ze mną porówna się prędzej

31
   Niż z olbrzymami jego dwa ramiona;

Jakiż ogromny, jeśli miara kości

Była w nim całym równo rozmierzona!

34
   Jeśli tak brzydki, jakiej był piękności,

Gdy przeciw Stwórcy stroszył brew do góry —

Słuszna, iż zwie się źródłem wszelkiej złości!

37
   O, jakiż mi się jawił cud natury!

Ujrzałem troje lic w jednym istnieniu:

Jedno na przedzie, koloru purpury,

40
   A zaś dwa drugie każdemu ramieniu

Odpowiadały, razem tworząc głowę,

Co się kończyła w grzebień na ciemieniu.

43
   Prawe oblicze było bladopłowe,

Lewe, jak szczepu, który się wywodzi

Z krain, gdzie wody wpadają Nilowe.

46
   Pod każdym licem, jako to się godzi

Takiemu ptaku, po dwa skrzydła wioną:

Żagl równie duży po morzach nie chodzi.

49
   Jako nietoperz, miał nieupierzoną

Skrzydeł pokrywę, a gdy nimi śmigał,

Trzy wiatry budził pod okropną błoną.

52
   Od tego wiania Kocyt w lód zastygał;

Z ócz sześci łzami ciekł i na trzy szczęki

Ustawnie śliną zakrwawioną rzygał.

55
   Z ust każdych sterczał grzesznik i jak pęki

Trawy w miętlicy na miazgę był tarty:

Te jednocześnie trzej cierpieli męki.

58
   Skazaniec przedni, nie dość że w zażartej

Tkwił paszczy, szarpan Disowymi szpony,

Raz po raz łypał ze skóry obdarty.

61
   Rzecze Mistrz: „Zbrodzień najsrożej męczony,

Dowiedz się, Judasz jest Iskariota;

Wewnątrz ma głowę, na zewnątrz nóg trzony.

64
   Z głową na zewnątrz, ten, który przez wrota

Sterczy lic czarnych, cień jest Brutusowy,

Słowa nie rzecze, tylko sobą miota;

67
   Kasjusz ten trzeci, ogromnej budowy.

Lecz już wieczorne rumienią się zarze,

Widziałeś wszystko, teraz bądź gotowy!"

70
   Za szyję Mistrza chwytam, jak mi każe;

On, upatrzywszy i miejsca, i pory,

W momencie, gdy Dis rozchylił wachlarze

73
   Skrzydeł, za boków chwycił go kędziory

I, kudł po kudle, spuszczał się szczeliną

Pomiędzy żebra a lód zmarzłej nory.

76
   Gdy ze mną doszedł tam, gdzie uda giną

W biodrach i w jamę wrastają lędźwiową,

Z widoczym trudem, z twarzą lękiem siną,

79
   Gdzie Dis miał stopy, Wódz zwracał się głową,

Jak człek, co pnie się; a jam myślał: „Biada,

Oto mię w piekło prowadzi na nowo!"

82
   „Trzymaj się mocno — tak do mnie powiada,

Jak człek zmęczony, dysząc. — Takie wraże

Schody, żegnając Złe, brać nam wypada".

85
   Skalną wyszedłszy jamą, na wiszarze

Usadowił mię, na krawędzi skały,

Po czym mi przełaz niezwykły ukaże.

88
   Podniosłem głowę, osłupiałem cały:

Miast Lucypera twarzy, naglem zoczył

Nogi potwora, jak w górę sterczały.

91
   Czym się naówczas zaląkł i zamroczył,

Niech tłum pomyśli ciemny, co jest zgoła

Nieświadom, jakim punkt ziemi przekroczył.

94
   „Powstań na nogi! — Mistrz do mnie zawoła. —

Droga daleka i zła; do spełnienia

Słońce przebiegło już część szóstą koła".

97
   Nie w pałacowe, zaiste, podsienia,

Lecz w naturalną weszliśmy jaskinię,

O chropowatym dnie i pełną cienia.

100
   „Nim mi piekielna otchłań z oczu zginie —

Rzekłem do Mistrza, dźwignąwszy się z głazu -

Pozwól, że kilka zapytań uczynię:

103
   Gdzie się staw lodu podział? Śród przełazu

Przecz on na wywrót sterczy? I jak z mroku

Słońce ku zorzy przebiegło od razu?"

106
   „Sądzisz, że jesteś na centralnym szlaku

Z tej strony osi, gdziem się do pieczary

Spuszczał po ziemię wiercącym robaku;

109
   Byłeś tam, pókiś twarz widział poczwary;

Gdym się obrócił, przekroczyłeś ziarno

Ziemi, gdzie wszystkie ściągają ciężary,

112
   I wszedłeś w sferę naprzeciwpolarną,

Odwrotną owej, co lądy obleka,

Których środkowy szczyt widział ofiarną

115
   Śmierć poczętego bez winy Człowieka;

Stopy twe stoją na małej półsferze,

Której odwrotnym licem jest Giudecca.

118
   Tutaj jest ranek, gdy tam podwieczerze;

Ów, czyje kudły schodami nam były,

Sterczy tam ciągle w tej, co dawniej, mierze.

121
   Z nieba od razu spadł do swej mogiły;

Lądy leżące tutaj w onej porze

Ze strachu przed nim w fale się pokryły.

124
   Na naszą sferę wypchnęło je morze;

Umknął się bodaj ląd i po tej stronie

Pod sobą próżne zostawiając łoże.

127
   Czeluść ta, w ziemskim wydrążona łonie,

Ciągnie się, jak grób Belzebuba długi,

Oczom niewidna, a jedno po tonie

130
   Rozpoznawana bulgocącej strugi,

Która przepływa skalnym wydrążeniem,

Lekko skłanionym na piekielne smugi".

133
   Owym mię skrytym Wódz powiódł podsieniem

I szliśmy, by wnet wyjrzeć na lazury.

Idziem i w drodze wcale się nie lenim.

136
   Wciąż wyżej: pierwszy on, ja za nim wtóry,

Aż obaczyłem niebios światła cudne

Przez krągły otwór migocące z góry.

139
   Tędyśmy na świat wyszli, witać gwiazdy...

<<< >>>