BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

Z mostu na czwartym jarem Dante i Wergili obserwują magów i wróżbitów, którzy idą mozolnie przed siebie, mając głowy przekręcone do tyłu. Wśród nich rozpoznają Amfiaraosa, Tyrezjasza, Arontasa i Manto.

1
   O nowej kaźni rym ułożyć muszę

W pierwszego śpiewu tej dwudziestej pieśni:

Śpiewu, co głosi potępieńcze dusze.

4
   Już byłem gotów zajrzeć w otchłań cieśni,

Która zionęła usty okropnemi

I którą łzami myli ci boleśni.

7
   W okólnym rowie ujrzałem ich. Niemi

Szli i płaczący, podobnymi chody,

Jak tam procesje na powierzchni ziemi.

10
   A gdy tak śledzę cieniów korowody,

Widzę u wszystkich szyje przekręcone

W miejscu, gdzie kadłub odbiega od brody.

13
   Twarz odwróciły od piersi i w stronę

Oczom przeciwną szły pomimo chęci,

Mając z oczyma stopy powaśnione.

16
   Może gdy kogo paraliż wykręci,

To go zamienia w takiego kalekę;

Ale nie sądzę ani mam w pamięci.

19
   Jeśli, słuchaczu, na tym, co tu rzekę,

Bóg ci pozwoli uczyć się przykładzie,

Pomyśl, czy mogłem suchą mieć powiekę,

22
   Widząc człowieczą godność w tej szkaradzie

Tak upodloną, że woda, co ciecze

Z ócz, żłobem pleców spływała po zadzie!

25
   Toteż płakałem, aż Mistrz do mnie rzecze,

Com stał na głazu oparty ociesie:

„I tobie żal ich, niemądry człowiecze?

28
   Litość zatłumić — tu litością zwie się,

Bo i któż ciężej od zuchwalca grzeszy,

Co z sądem przeciw sądom bożym rwie się;

31
   Podnieś więc głowę; niech się wzrok nacieszy

Tym, co go grunt pod tebańskimi mury

Schłonął, aż poszedł krzyk od wrogów rzeszy:

34
   »Amfijarao, do jakiej to dziury

Umykasz z placu?!...« A on leciał w wieczny

Grób, w Minosowe okropne pazury.

37
   Patrz: gdzie miał piersi, ma pacierz napłeczny;

Że nazbyt chyżo przedtem w przyszłość godził,

W tył patrzeć musi i krok niesie wsteczny.

40
   Ówdzie Tyrezjasz, co się to przerodził

W niewiastę, męża zezuwając postać,

I wzrok członkami zmienionymi zwodził;

43
   Gdy zaś poprzednich kształtów pragnął dostać,

Tedy dwa węże uściskiem splecione

Musiał poprzednio chabiną ochłostać.

46
   Na kłąb mu patrząc w naszą idzie stronę

Aruns, któremu śród Lunejskiej góry,

Gdzie kararyjczyk w głąb zapuszcza bronę,

49
   Pieczar mieszkaniec, śnieżyste marmury

Dały siedzibę, skąd wolnym polata

Wzrokiem na morze, gwiazdy i lazury.

52
   Owa, co kosę na piersi rozplata,

Których nie widzisz, bo je kark zasłania,

A zaś od piersi cała jest kosmata,

55
   To Manto; ona, syta wędrowania,

Osiadła niegdyś w gnieździe mej młodości;

Słuchaj, co o niej gadają podania;

58
   Kiedy jej rodzic w ziemi złożył kości,

A gród Bachusa w cudzej legł obierzy,

Długo śród ziemskich wędrowała włości.

61
   Jezioro w górnej Italiji leży

U stóp alpejskich, Benaco z nazwiska,

Niemiec granica u tyrolskich leży.

64
   Tysiącem źródeł na Apenin tryska,

Od Kamoniki po Gardyjskie grody,

Nurt, co się dalej w to jezioro ciska.

67
   W pośrodku, gdyby zeszli się z przygody

Trentu, Werony i Brescji pasterze,

Mogliby swoje błogosławić trzody.

70
   Gdzie brzeg się łukiem zgina, sterczą wieże

Peskiery silnej, co pewną osłoną

Kraj przed Bergamem i przed Brescją strzeże.

73
   Czego Benaku nie pomieści łono,

To wodospadem się rzuca i płynie,

W strumień zebrane, przez łąkę zieloną.

76
   A ledwo głowę do biegu wychynie,

Już nie Benaco, Mincjo się nazywa

Aż po Governo, kędy w Padzie ginie.

79
   Kęs mały zbiegłszy, na doliny spływa

I tam się w moczar rozlane zamyka;

Śmiercią zeń zionie para zaraźliwa.

82
   Tędy przechodząc, owa dziewka dzika

Spotkała wyspu jałowe ostępy,

Nagie, nietknięte lemieszem rolnika.

85
   Z dala od ludzi osiadłszy śród kępy,

Ze służbą swoje święciła sabaty

I tam cielesne porzuciła strzępy.

88
   Ludność, co wokół osiadła przed laty,

Widząc siedzibę bagnem warowaną,

Ściągając zewsząd, budowała chaty.

91
   Na kościach zmarłej gród ufundowano

I już wróżbitów nie czekając zgody,

Od pierwszej pani Mantową nazwano.

94
   W liczbę wzrastała ludność bez przeszkody,

Dopóki fałszem nie oszukał gładkiem

Chytry Pinamont głupstwa Kassalody.

97
   A to powiadam, bo gdyby przypadkiem

Inne mniemania tę powieść prześcigły,

Moje świadectwo przeciwstanie świadkiem".

100
   „Mistrzu, twe słowa wątpliwość rozstrzygły

I tak się wiarą w ich prawdziwość poję,

Że reszta mi jest jak węgiel wystygły.

103
   Lecz spójrz na owe przechodzące roje:

Jestże gdzie godna pamięci pokuta?

W to jedno godzą wszystkie myśli moje".

106
   Na to Mistrz: „Owy, co mu broda suta

Na ciemne barki puszcza kędzior kręty,

Był wieszczkiem w Grecji, gdy z mężów wyzuta,

109
   Została bronna samymi chłopięty.

On to z Kalchasem na wiatr wybłagany

Pierwsze w Aulidzie z lin odciął okręty.

112
   Za życia on był Eurypilem zwany;

Śpiewałem niegdyś jego ziemskie trudy:

Z tragedii mojej, wierę, tobie znany.

115
   Owy cień drugi, w biodrach taki chudy,

Michała Szkota jest dusza wyklęta:

Ten w czarodziejskie bawił się obłudy.

118
   Tu Bonattiego, tam widzisz Asdenta,

Co rad by wrócił do dratwy i szydła,

Lecz się za późno w piekle opamięta.

121
   A tam wróżbitki, co od motowidła,

Igły i szpulki poszły w czarownice

I z figur, i z ziół czyniły mamidła.

124
   Lecz chodźmy; już się chyli za granicę

Dwu półsfer Kain, co pęk cierni niesie

I pod Sewillą w morzu topi lice.

127
   Wczorajszej nocy księżyc w pełnym kresie

Wszedł; na blask jego pątnik się nie żali;

Sam wiesz, coś wczoraj w ciemnym błądził lesie.

130
   Podczas gdy mówił do mnie, szliśmy dalej.

<<< >>>