BOSKA KOMEDIA - Dante Alighieri

W pierwszym kole dziewiątego kręgu, Kainie, Dante i Wergili spotykają pomiędzy zdrajcami własnych rodzin Camincione dei Pazzi, w drugim kole, tzw. Antenorze, pośród zdrajców ojczyzny Bokkę degli Abati, w ostatnim, które nosi miano Giudeki - Ugolina della Gherardesca.

1
   Gdybym znał rymów twarde, chrypłe zgrzyty,

Jako się godzi kreśląc smutną norę,

Na której wszystkich kół ciężą granity,

4
   Może bym wyżął soki bardziej spore

Z mego przedmiotu; lecz że niebogata

Mowa, ze strachem pieśń tę przedsdębiorę.

7
   Bo to mnie lada rzecz opisać świata

Wszystkiego środek, i językiem jeszcze,

Który zaledwie jąka: „Mama, tata".

10
   Wiersz mój niech wesprą owe panie wieszcze,

Co grodzić Teby wsparły Amfiona;

Niech w swoich słowach swoją treść pomieszczę.

13
   O wy, nad wszystko wyklęte plemiona

Z miejsc, które tyle opisać mi trudniej —

Szczęśliwsza owca na wolą puszczona!

16
   Już my stanęli na dnie ciemnej studni,

Niżej strażnika z piekielnej załogi,

A jam na mury patrzał; wtem zadudni

19
   Odgłos mówiący: „Ostrożnie staw nogi,

Bo piętą, w której snadź litości nie ma,

Depcesz po czaszkach twej braci ubogiej!"

22
   Obróciwszy się, widzę przed oczyma

I pod stopami zamarzłe jezioro,

Szklane od mrozu, co je w więzach trzyma.

25
   Nigdy tak grubą nie kryje się korą

Don, co chłodnymi strefami przebiega,

Ni austriacki Dunaj mroźną porą.

28
   Gdyby Tambernik z pól, które zalega,

Tu spadł lub całą Pietrapana mocą,

To nie zachrupałby lód nawet z brzega.

31
   A jako żaby, gdy w stawie rechocą,

Pyszczki wyścibią w on czas, gdy to żniwo

Wieśniaczkom częściej przyśniwa się nocą,

34
   Tak aż do miejsca, co pierwsze wstydliwą

Barwą się krasi, klekcąc jak bociany,

Sterczały duchy wbite w lodu szkliwo.

37
   Głowy ku szybie gięły zwierciadlanej;

Wargi mrozowi, oczy każdej zmory

Męce świadczyły niewypowiedzianej.

40
   Spojrzę naokół, potem w dół komory,

I pod stopami widzę dwu nędzarzy

Tak spiętych, że łbów plątali kędziory.

43
   „Kto wy i co wam tak piersi kojarzy?" —

Pytam; więc oni szarpną głowy zlepłe

I obracają ku mej stronie twarzy.

46
   Z ócz tryskające dwa strumienie ciepłe,

Na twarz się tocząc, stygły i, w powłoce

Lodu, na klamry wyrastały skrzepłe.

49
   Nie tak się hakiem spinają dwa kloce,

Jak ci dwaj; za czym jak tryki na stepie

Ze złości głową druh druha łomoce.

52
   Inny z dziurami miast uszu w czerepie

Mrozem wyżartych w dół głowę pochyli

I pyta: „Czemu tak wytrzeszczasz ślepie?

55
   Chcesz poznać, kto są ci sobie niemili?

Ową dolinę, gdzie Bisenzio płynie,

Wiedz, naspół z ojcem Albertem dzierżyli.

58
   Z jednej macierzy obaj; byś w Kainie

Najdłużej szukał, duch tu się nie chowa

Godniejszy marznąć w piekieł zakrzeplinie;

61
   Nawet ten, co mu strzała Artusowa

W piersi i w cieniu wraz otwarła ranę;

Ani Focaccia, ni ten, czyja głowa

64
   Taką przed wzrokiem stworzyła mi ścianę,

A który zwie się Sassol Mascheroni:

Kto był, wiesz, mając ojczyzną Toskanę.

67
   Ja, skoro mię już twe natręctwo goni,

Jestem Camicion de'Pazzi; Karlina

Czekam, on wielką mą zbrodnię przysłoni".

70
   Co stąpnę, z lodu twarz mię straszy sina;

Odtąd nie mogę na zmarzłe bajora

Patrzeć, bo mi się strach ten przypomina.

73
   Idziemy dalej, gdzie piekielna nora

Zbiega do środka wszelkiego ciążenia;

W mroku się z lękiem dusza moja pora.

76
   Z bożej-li woli, z trafu, z przeznaczenia,

Nie wiem: stąpając po zamarzłej fali,

Nogą trąciłem łeb jednego cienia.

79
   „Czemu mię kopiesz? — płacząc, duch się żali. —

Czy może, abyś przyczynił mej nędzy,

Za Montaperti tutaj cię przysłali?"

82
   „Wstrzymaj się, Mistrzu — powiadam — niech między

Duchami tego wyświecę dowodnie,

Potem już pójdę, jako życzysz, prędzej".

85
   Stanął; do ducha skrzepłego za zbrodnię,

Co wciąż klątwami miotał, obelżywy,

Krzyknąłem: „Ktoś jest, który lżysz przechodnie?"

88
   „A ty kto — odparł — tak nielitościwy,

Śród Antenory piętą ludzkie twarze

Hańbiący, jakby człek nie umiał żywy?"

91
   „Jeszcze ja żyję — tak odrzekłem marze —

A mogę miłym stać się, kiedy wieści

O tobie światu śród innych przekażę".

94
   A on: „Ja tutaj nie pożądam cześci;

Źle umiesz schlebiać jeńcom tego dołu,

Idź precz ode mnie i oszczędź boleści!"

97
   Tedym mu ręką zatargał chochołu:

„Zaraz mi wyznaj swój ród i swe losy,

Lub zdejmę wszystek włos podłemu czołu!"

100
   A mara: „Za to, że mi targasz włosy,

Nic ci mnie wyznam ani się odkryję;

Niczego tutaj nie wymogą ciosy".

103
   Więc krzywe palce w kudły jemu wbiję

I już niejeden kędzior wydrę w czubie;

Duch oczy spuszcza ku dołu i wyje.

106
   A wtem głos ozwał się w lodowym łubie:

„Co ci to, Bocca? Nie dość dzwonić w szczękę,

Jeszcze i wyjesz? Jaki czart cię dzióbie?"

109
   „Teraz już możesz nie gadać — tak rzekę —

Zdrajco ohydny! Już twojej osławy

Wstyd nieśmiertelny na światło wywlekę".

112
   „Idź precz, głoś sobie, gdzie chcesz, moje sprawy,

A jeśli wyjdziesz stąd za czyją wodzą,

Nie zamilcz o tym, co miał język żwawy.

115
   Za Francji złoto łzami mu zachodzą

Powieki; zdrajca z Duera się kryje,

Opowiedz, w lochu, gdzie się mary chłodzą.

118
   Chceszli usłyszeć jeszcze imię czyje?...

Beccheria siedzi tu pod szybą szklaną:

Florencja jemu poderżnęła szyję.

121
   Gian de'Soldanier ma tu być i Gano,

I Tebaldello, przez którego padła

Twierdza Faenzy, kiedy jeszcze spano".

124
   Gdy odchodzimy, w rowie dwa widziadła

Spostrzegam taką zwarte zawziętością,

Że głowa głowie za kaptur przypadła.

127
   Jak się do chleba rwie człek zdjęty czczością,

Tak wyższy, leżąc niższemu na grzbiecie,

Wpił się w kark, ponad pacierzową kością.

130
   A jako Tydej w pomściwym odwecie

Zębami szarpał łeb Menalippowy,

Tak ten darł czaszkę i ssał mózg w szkielecie.

133
   „O ty, którego zwierzęce narowy

Świadczą, że wroga tutaj ząb twój głodze,

Odpowiedz: przeczżeś taki dlań surowy?

136
   Ja, gdy wybadam przyczynę i zgodzę

Grzech z karą, znając was i wasze dzieje,

Na jasnym świecie tobie wynagrodzę.

139
   Jeśli mi wprzódy język nie skośnieje!"

<<< >>>